ساختار تشکیل
قرار داد
قرار داد مترادف با عقد و معامله است . برای اینکه قرار داد ارزش حقوقی پیدا کند حسب ماده 190 از قانون مدنی 4 اصل ضروری باید رعایت شود :
1-قصد طرفین
2-اهلیت طرفین
3-معین بودن موضوع قرار داد
4-مشروع بودن جهت معامله یا قرار داد
قصد طرفین یعنی اراده برای انجام معامله و از نظر ذهنی آنچه که طرفین باید سود وزیان خویش را در نظر داشته باشند . وقتی این ذهنیت در طرفین به وجود آید مقدمات تشکیل قرار داد صحیح و سالم در نظر داشته باشند . وقتی این ذهنیت در طرقین به وجود آید مقدمات تشکیل قرار داد فراهم می گردد ، به این صورت که د آغاز همه عناصر قرار داد مورد نظر و نتایج آن در ذهن قصد شود و اعلام اراده مظهر خارجی و چهره دیگری از اراده درونی است که منشاء آثار حقوقی و گامی در جهت تشکیل قرار داد فراهم می گردد ، یه این صورت که در آغاز همه عناصر قرار داد مورد نظر و نتایج آن در ذهن قصد قصد شود و اعلام اراده مظهر خارجی و چهره دیگری از اراده درونی است که منشاء آثار حقوقی و گامی در جهت تشکیل قرار داد می گردد . این انگیزه و قصد با ابراز طرق مختلف که شایع ترین آن استفاده از الفاظ است در عالم خارج ظهور پیدا می کند . اهلیت طرفین که از عنصر و رکن دیگری است که در نزدیک قرار داد دخیل است حسب ماده 211 از قانون مدنی مربوط به بلوغ عقل و رشد است ، حتی در برخی مواقع ورشکستگی یکی از متعاملین باعث خلل در صحت اهلیت متعاملین شود تا جایی که در مواقعی به غیر نافذ بودن معامله یا بطلان معامله می انجامد .
سومین رکن از عناصر صحت یک قرار داد معین بودن موضوع قرار داد است به این صورت که در موضوع معامله مجموعه اوصافی که در دید عرف مشخص و تعریف شده باشد و موضوع معامله مبهم نباشد و در بسیاری از موارد منجر به بطلان قرار داد یا عدم نفوذ معامله می گردد . با یک مثال ساده موضوع مطروحه روشن تر می شود . اگر شخصی مالک زمین باشد و دیگری سرمایه گذاری که در زمین فوق الذکر حاضر به سرمایه گذاری باشد و ساخت بنا را به عهده گرفته باشد اگر دقیقا میزان سرمایه ، درصد مشارکت ، نوع ساخت ، چگونگی ساخت ... مشخص نباشد این مجهول بودن موضوع معامله نه تنها آثار مثبت به دنبال ندارد بلکه باعث بروز مشکلات فراوانی می گردد گه صرف هزینه و وقت زیادی را می طلبد .
چگونگی تنظیم قرار داد های ساخت
قرار دادهای ساخت و ساز پایه و مبنای ارتباطات بین عوامل دست اندر کار صنعت ساخت را تعیین می کند . قرار داد حسب ماده 183 از قانون مدنی اولین رکن وهسته مرکزی کلیه فعالیت های دست اندر کاران فعالیت های تولیدی ، خدماتی ، تجاری ، یا حتی موسسات غیر انتفاعی را شامل می شود. در هر فعالیتی که بین دو طرف اعم از حقیقی یا حقوقی رابطه ای بر قرار می شود لازم و ضروری است که تعهدات و انتظارات فی ما بین به صورت قرار داد بین طرفین تنظیم و مبادله شود .
چنانچه یکی از طرفین احساس کند که تعهدات و انتظارات قرار دادی اش بر آورده نشده است و خود را متضرر بداند اگر چنانچه قرار دادی قانونی و بر پایه اصول و مستندات تنظیم شده باشد می تواند به منظور احقاق حق ، از طریق مراجع قضایی به حقوق از دست رفته خویش دست یابد ، اما زمانی هست که شخص واقعا متضرر شده است اما به دلیل نقش قرار داد ، عدم رعایت موازین قانونی ... نمی تواند به نتیجه مطلوب که همان اجرای عدالت و احقاق حق است نایل آید . بهتر است در پروژه های عظیم ساخت و ساز و ساختمانی در قرار دادهای اولیه ماده هایی مربوط به قیمت ، مدت قرار داد ، جبران خسارت و مشخصات دقیق عملکرد ها گنجانده شود . علی رغم آنکه اغلب سازندگان و پیمانکاران پروژه های خود را با موفقیت به پایان می رسانند اما بسیاری از سازندگان و پیمانکاران در اثر دست کم شمردن مشکلات اجرایی کار ، رعایت نکردن استاندارد ها در تمامی شرایط کار و بی اطلاعب از از عواقب تاخیر و نقش جدی مفاد قرار داد ، ورشکسته شده اند .
برای اینکه یک قرار داد معتبر باشد لازم است که اجزاء و ارکان آن به وضوح مشخص باشند چنانچه قرار دادی مکتوب ، شفاف و بدون ابهام باشد ، شرایط موجود در آن با تفسیر به رای یکی از طرفین به چالش کشیده نمی شود .
از نکات ضروری و مهمی که در یک قرار داد باید گنجانده شود مدت قرار داد است زیرا که در صنعت ساختمان جمله معروفی که بسیاری از بزرگان این حرفه و صنعت اذعان دارند اینکه زمان پول است . سرمایه ، نیروی کار ، مصالح و تجهیزات فراوانی که در یک پروژه ساختمانی به کار می رود باعث می شود که هرگونه طولانی تر شدن زمان ، پیشرفت کار برای کار فرما و پیمانکار ، هزینه های بالاتری را به دنبال داشته باشد به نحوی که در اغلب پروژه های ساختمانی تامین مالی پروژه مطرح است . حتی در بسیاری از مواقع وام هایی با نرخ سود بالاتری دریافت می نمایند . به منظور اتمام پروژه به دلیل اینکه پروژه نا تمام قابلیت بهره برداری و در آمد زا نخواهد بود . قید مدت و دقیق بودن مفاد قرار داد ضرورت مهمی است .
پس می توان نتیجه گیری کرد که با تصدیق مفاد قرار داد به طور کامل و روشن و نکاتی که قابل پیش بینی هستند می توان از بروز هر گونه مشکل و اختلاف احتمالی در آینده جلو گیری کرد .
