ساختار تشکیل
قرار داد
قرار داد مترادف با
عقد و معامله است . برای اینکه قرار داد ارزش حقوقی پیدا کند حسب ماده 190 از
قانون مدنی 4 اصل ضروری باید رعایت شود :
1-قصد طرفین
2-اهلیت طرفین
3-معین بودن موضوع
قرار داد
4-مشروع بودن جهت
معامله یا قرار داد
قصد طرفین یعنی
اراده برای انجام معامله و از نظر ذهنی آنچه که طرفین باید سود وزیان خویش را در
نظر داشته باشند . وقتی این ذهنیت در طرفین به وجود آید مقدمات تشکیل قرار داد
صحیح و سالم در نظر داشته باشند . وقتی این ذهنیت در طرقین به وجود آید مقدمات
تشکیل قرار داد فراهم می گردد ، به این صورت که د آغاز همه عناصر قرار داد مورد
نظر و نتایج آن در ذهن قصد شود و اعلام اراده مظهر خارجی و چهره دیگری از اراده
درونی است که منشاء آثار حقوقی و گامی در جهت تشکیل قرار داد فراهم می گردد ، یه
این صورت که در آغاز همه عناصر قرار داد مورد نظر و نتایج آن در ذهن قصد قصد شود و
اعلام اراده مظهر خارجی و چهره دیگری از اراده درونی است که منشاء آثار حقوقی و
گامی در جهت تشکیل قرار داد می گردد . این انگیزه و قصد با ابراز طرق مختلف که
شایع ترین آن استفاده از الفاظ است در عالم خارج ظهور پیدا می کند . اهلیت طرفین
که از عنصر و رکن دیگری است که در نزدیک قرار داد دخیل است حسب ماده 211 از قانون
مدنی مربوط به بلوغ عقل و رشد است ، حتی در برخی مواقع ورشکستگی یکی از متعاملین
باعث خلل در صحت اهلیت متعاملین شود تا جایی که در مواقعی به غیر نافذ بودن معامله
یا بطلان معامله می انجامد .
سومین رکن از عناصر
صحت یک قرار داد معین بودن موضوع قرار داد است به این صورت که در موضوع معامله
مجموعه اوصافی که در دید عرف مشخص و تعریف شده باشد و موضوع معامله مبهم نباشد و
در بسیاری از موارد منجر به بطلان قرار داد یا عدم نفوذ معامله می گردد . با یک
مثال ساده موضوع مطروحه روشن تر می شود . اگر شخصی مالک زمین باشد و دیگری سرمایه
گذاری که در زمین فوق الذکر حاضر به سرمایه گذاری باشد و ساخت بنا را به عهده
گرفته باشد اگر دقیقا میزان سرمایه ، درصد مشارکت ، نوع ساخت ، چگونگی ساخت ...
مشخص نباشد این مجهول بودن موضوع معامله نه تنها آثار مثبت به دنبال ندارد بلکه
باعث بروز مشکلات فراوانی می گردد گه صرف هزینه و وقت زیادی را می طلبد .
چگونگی تنظیم قرار داد
های ساخت
قرار دادهای ساخت و
ساز پایه و مبنای ارتباطات بین عوامل دست اندر کار صنعت ساخت را تعیین می کند .
قرار داد حسب ماده 183 از قانون مدنی اولین رکن وهسته مرکزی کلیه فعالیت های دست
اندر کاران فعالیت های تولیدی ، خدماتی ، تجاری ، یا حتی موسسات غیر انتفاعی را
شامل می شود. در هر فعالیتی که بین دو طرف اعم از حقیقی یا حقوقی رابطه ای بر قرار
می شود لازم و ضروری است که تعهدات و انتظارات فی ما بین به صورت قرار داد بین
طرفین تنظیم و مبادله شود .
چنانچه یکی از طرفین
احساس کند که تعهدات و انتظارات قرار دادی اش بر آورده نشده است و خود را متضرر
بداند اگر چنانچه قرار دادی قانونی و بر پایه اصول و مستندات تنظیم شده باشد می
تواند به منظور احقاق حق ، از طریق مراجع قضایی به حقوق از دست رفته خویش دست یابد
، اما زمانی هست که شخص واقعا متضرر شده است اما به دلیل نقش قرار داد ، عدم رعایت
موازین قانونی ... نمی تواند به نتیجه مطلوب که همان اجرای عدالت و احقاق حق است
نایل آید . بهتر است در پروژه های عظیم ساخت و ساز و ساختمانی در قرار دادهای
اولیه ماده هایی مربوط به قیمت ، مدت قرار داد ، جبران خسارت و مشخصات دقیق عملکرد
ها گنجانده شود . علی رغم آنکه اغلب سازندگان و پیمانکاران پروژه های خود را با
موفقیت به پایان می رسانند اما بسیاری از سازندگان و پیمانکاران در اثر دست کم
شمردن مشکلات اجرایی کار ، رعایت نکردن استاندارد ها در تمامی شرایط کار و بی
اطلاعب از از عواقب تاخیر و نقش جدی مفاد قرار داد ، ورشکسته شده اند .
برای اینکه یک قرار
داد معتبر باشد لازم است که اجزاء و ارکان آن به وضوح مشخص باشند چنانچه قرار دادی
مکتوب ، شفاف و بدون ابهام باشد ، شرایط موجود در آن با تفسیر به رای یکی از طرفین
به چالش کشیده نمی شود .
از نکات ضروری و
مهمی که در یک قرار داد باید گنجانده شود مدت قرار داد است زیرا که در صنعت
ساختمان جمله معروفی که بسیاری از بزرگان این حرفه و صنعت اذعان دارند اینکه زمان
پول است . سرمایه ، نیروی کار ، مصالح و تجهیزات فراوانی که در یک پروژه ساختمانی
به کار می رود باعث می شود که هرگونه طولانی تر شدن زمان ، پیشرفت کار برای کار
فرما و پیمانکار ، هزینه های بالاتری را به دنبال داشته باشد به نحوی که در اغلب
پروژه های ساختمانی تامین مالی پروژه مطرح است . حتی در بسیاری از مواقع وام هایی
با نرخ سود بالاتری دریافت می نمایند . به منظور اتمام پروژه به دلیل اینکه پروژه
نا تمام قابلیت بهره برداری و در آمد زا نخواهد بود . قید مدت و دقیق بودن مفاد
قرار داد ضرورت مهمی است .
پس می توان نتیجه
گیری کرد که با تصدیق مفاد قرار داد به طور کامل و روشن و نکاتی که قابل پیش بینی
هستند می توان از بروز هر گونه مشکل و اختلاف احتمالی در آینده جلو گیری کرد .